Máy nông nghiệpKỹ thuật nuôi lợn rừng
Lợn rừng được biết đến là vật nuôi có giá trị kinh tế cao, giá bán thịt lợn rừng dao động từ 120 – 150 nghìn đồng/kg, chưa kể chi phí thức ăn của lợn rừng thấp hơn lợn nhà do được nuôi bằng rau, quả có sẵn ở địa phương: các loại cỏ, mầm cây, rễ cây; thức ăn tinh gồm các loại hạt ngũ cốc; thức ăn bổ sung như tro bếp, đất sét, đá liếm. Không nên cho nhiều thức ăn giàu dinh dưỡng như nuôi lợn nhà vì sẽ làm phẩm chất thịt của lợn rừng biến đổi và có khi gây ra tiêu chảy cho lợn.
Thời gian nuôi lợn rừng con đến khi xuất bán khoảng 1 năm, dài hơn lợn thường khoảng 6-8 tháng nên thịt lợn rừng nhiều nạc, ít mỡ, săn chắc, hàm lượng cholerteron thấp, thịt mềm, thơm ngọt, giúp ta bù đắp được những loại vitamin mà rau củ và trái cây không có hoặc có rất ít như vitamin B1, B2, B6, B12, A và D. Mô hình nuôi lợn rừng đã thành công ở: huyện Thạch Thất, thị trấn Đông Anh – Hà Nội, Nghệ An, Đồng Tháp, Vĩnh Long, Lai Châu, Hà Giang…theo phương pháp: Chăn thả bán tự nhiên, nuôi nhốt (có sân chơi rộng).
I. Chuồng trại:
Chuồng trại rất đơn giản, tuy nhiên, phải nắm vững một số đặc điểm và tập tính của lợn rừng để bố trí chuồng trại.
Nên chọn chỗ đất cao và thoát nước để bố trí nuôi. Chỗ nuôi cũng nên có nguồn nước sạch, cung cấp đủ nước cho lợn rừng uống, thực vật phong phú.
Chuồng trại càng cách xa khu dân cư và đường sá càng tốt (Do bản năng hoang dã nên chúng luôn cảnh giác và hoảng hốt bỏ chạy khi nghe có tiếng động).
Bà con có thể nuôi lợn rừng theo kiểu nhốt trong chuồng hoặc nuôi theo kiểu bán chăn thả trong những khu vực có cây xanh, có rào che chắn xung quanh. Điều quan trọng là hệ thống hàng rào phải hết sức chắc chắn. Bà con có thể vây lưới B40 thành các vườn nuôi tự nhiên, có móng kiên cố (lợn rừng hay đào hang), mỗi vườn nuôi rộng 50-100m2 (tuỳ theo khả năng đất đai) trong đó có chuồng nuôi rộng 20 – 30m2 nuôi khoảng 4-5 lợn rừng cái trưởng thành, chúng sẽ sống và sinh sản trực tiếp trong khu vực này.
Lợn rừng đực giống nuôi riêng, mỗi con một vườn, mỗi vườn nuôi rộng 40 – 50m2 trong đó có chuồng nuôi rộng 5-10m2,có mái che mưa, che nắng, cao trên 2,5m, nền đất tự nhiên, có độ dốc 2-3%… đảm bảo thông thoáng, sạch sẽ, mát mẻ về mùa hè, ấm áp về mùa đông, tránh mưa tạt, gió lùa…
Với quy mô ban đầu nuôi 10 con (1 đực, 9 cái) cần có 3 vườn nuôi. Hai vườn nuôi lợn rừng cái sinh sản, mỗi vườn rộng 50-100m2 trong đó có 2 chuồng nuôi, mỗi chuồng rộng 20-30m2, vườn nuôi rộng 40-50m2 trong đó có chuồng nuôi rộng 5-10m2…
II. Thức ăn và khẩu phần thức ăn:
Bao gồm, thức ăn xanh tươi (cỏ, cây các loại), thức ăn tinh (hạt ngũ cốc, củ quả, mầm cây, rễ cây các loại), muối khoáng như tro bếp, đất sét, hỗn hợp đá liếm… (Thực tế cho thấy, lợn rừng thường t́ìm đến nương rẫy mới đốt kiếm tro, đất sét để ăn).
Khẩu phần thức ăn cho lợn rừng thông thường: 50% là rau, củ, quả các loại (có thể sản xuất tại trang trại), 50% là cám, gạo, ngũ cốc các loại, hèm bia, bã đậu… Mỗi ngày cho ăn 2 lần (sáng, chiều), một con lợn rừng trưởng thành tiêu thụ hết khoảng 2,0 -3,0kg thức ăn các loại.
Thức ăn cho lợn rừng, do bà con cung cấp có thể thiếu dinh dưỡng, nhất là đạm, khoáng và sinh tố… cho nên ngoài việc bổ sung thức ăn tinh giàu đạm, sinh tố, cần thiết phải bổ sung thêm đá liếm cho lợn rừng. Hỗn hợp đá liếm bổ sung khoáng có thể mua hay tự trộn theo tỷ lệ (muối ăn 100g; sắt sun phát 100g; đồng sun phát 50g; diêm sinh 100g; vôi tôi 1.000g… đất sét vừa đủ 3kg) cho lợn rừng liếm tự do cũng chỉ hết khoảng 20-25 gam/con/ngày.
Thức ăn của lợn rừng chủ yếu là thực vật. Không nên lạm dụng thức ăn giàu dinh dưỡng để nuôi lợn rừng nó sẽ làm cho phẩm chất thịt của lợn rừng bị biến đổi và nhiều khi dẫn đến tiêu chảy…
Lợn rừng ăn thức ăn xanh tươi ít uống nước, tuy nhiên cũng cần có đủ nước sạch và mát cho lợn uống tự do. Nước không có nghĩa về mặt dinh dưỡng, nhưng có nghĩa hết sức quan trọng đối với sự tồn tại và phát triển của lợn rừng, nhất là khi thời tiết nắng nóng…
Hàng ngày phải vệ sinh chuồng trại, dọn bỏ thức ăn thừa, rửa sạch máng ăn, máng uống…
III. Chăm sóc nuôi dưỡng:
Lợn rừng thích hợp với phương thức nuôi chăn thả trong vườn cây có rào dậu hay chăn thả tự nhiên.
Khẩu phần thức ăn chủ yếu là thức ăn tươi sống, rau, củ quả, mầm cây, rễ cây, thức ăn tinh gồm hạt ngũ cốc các loại, thức ăn bổ sung muối khoáng như tro bếp, đất sét… Ngoài ra, cũng có thể bổ sung vào khẩu phần ăn một số thức ăn tinh hỗn hợp, xương, bột xương, bột hỗn hợp đá liếm… cho lợn rừng ăn.
* Lợn rừng đực giống: Quản lý và chăm sóc tốt, 1 lợn đực có thể phối 5-10 lợn cái. Lợn đực giống phải nuôi riêng và có chế độ bồi dưỡng, nhất là thức ăn tinh giàu đạm. Ngày phối giống bổ sung thêm thức ăn tinh, 1-2 quả trứng, muối khoáng, sinh tố cho ăn tự do…
* Lợn rừng cái: Lợn rừng mắn đẻ, đẻ nhiều con, mỗi năm có thể đẻ 2 lứa, mỗi lứa 6-7 con, cá biệt có lứa đẻ 9-10 con và khéo nuôi con (nuôi con rất giỏi). Trong tự nhiên, khi đẻ lợn rừng mẹ tự chăm sóc, nuôi dưỡng con cái và tự tách bầy khi con lớn…
Lợn rừng sinh sản tự nhiên quanh năm. Vấn đề cơ bản là theo dơi biểu hiện lên giống và xác định thời điểm phối giống thích hợp. Thời gian mang thai 3 tháng, 3 tuần, 3 ngày (114 -115 ngày) th́ì đẻ.
Đối với lợn rừng mang thai, 2 tháng đầu mang thai cho ăn khẩu phần thức ăn b́ình thường rau, củ, quả, hạt ngũ cốc các loại… có thể bổ sung thêm thức ăn tinh hỗn hợp, 15g muối, 20g khoáng mỗi ngày. Sau 2 tháng đến khi đẻ cần thiết phải bổ sung thêm thức ăn tinh giàu dinh dưỡng, nhất là đạm, khoáng, sinh tố… Ngày lợn đẻ có thể cho lợn rừng ăn cháo loăng, ít muối, ít rau xanh để đề sốt sữa… Lợn rừng mang thai nên nuôi riêng để tiện chăm sóc nuôi dưỡng…
Đối với lợn rừng nuôi con, khẩu phần thức ăn phải đảm bảo số lượng, chất lượng và chủng loại. Không nên phối giống cho lợn nái động dục trong thời kỳ nuôi con, khó thụ thai hoặc thụ thai nhưng số lượng và chất lượng con sinh ra không đạt yêu cầu.
* Lợn rừng con: Có màu lông đen, có những sọc nâu vàng chạy dọc thân, không cần đỡ đẻ, cắt rốn, chỉ khoảng 30 phút đến 1 tiếng đồng hồ lợn rừng con đã có thể đứng dậy bú mẹ. Lợn rừng sơ sinh có thể đạt 300-500 gr/con, 1 tháng tuổi 3-5 kg, 2 tháng tuổi 8-10 kg, 6 tháng tuổi 20-25 kg, 12 tháng tuổi có thể đạt 60-70% trọng lượng trưởng thành. Với cách nuôi và chế độ dinh dưỡng thông thường, sau 6 tháng nuôi, lợn rừngcon có thể đạt trọng lượng 25kg và bán thịt.
Sau 15-20 ngày sau đẻ, lợn rừng con bắt đầu tập ăn cỏ, cây. Sau 1,5-2 tháng tuổi, ăn được thức ăn giống lợn rừng mẹ. Lúc này, bà con bắt đầu tách bầy lợn rừng con làm giống…
IV. Phòng bệnh cho lợn rừng:
Lợn rừng là vật nuôi mới được lai tạo, sức đề kháng cao, ít dịch bệnh. Tuy nhiên, lợn rừng cũng thường bị một số bệnh như: Dịch tả, tiêu chảy, tụ huyết trùng, lở mồm long móng, bệnh sán lá, bệnh ghẻ lở và một số bệnh khác…
Khi lợn rừng mắc một số bệnh về đường tiêu hoá có thể dùng các loại thuốc trị đau bụng, đầy hơi, khó tiêu… Cho uống hay tiêm, hoặc có thể dùng 5-10 kg rau dừa dại cho lợn ăn hoặc bổ sung thức ăn, nước uống đắng, chát như ổi xanh, cà rốt, rễ cau, rễ dừa… cũng có thể khỏi.
Chăm sóc nuôi dưỡng tốt, ăn uống sạch sẽ, thức ăn đảm bảo vệ sinh và giá trị dinh dưỡng, chuồng trại luôn sạch sẽ… Cần áp dụng tốt các biện pháp an toàn sinh học như: Vệ sinh, sát trùng chuồng trại, cách ly khu vực chăn nuôi với các khu vực xung quanh… định ḱ tiêm pḥng các bệnh truyền nhiễm như thương hàn, dịch tả, lở mồm long móng (FMD), E.coli, dại… theo quy định của cơ quan thú y.
Khi thời tiết thay đổi hoặc trạng thái sức khoẻ đàn lợn rừng có biểu hiện bệnh, cần thiết phải bổ sung kháng sinh vào thức ăn hoặc nước uống theo quy trình “ dùng thuốc 3 ngày, nghỉ 7 hoặc 10 ngày, rồi dùng tiếp 3 ngày”, cứ thế cho đến khi đàn lợn rừng trở lại bình thường, với liều pḥng chỉ bằng 1/2-1/3 liều điều trị…
