Kỹ thuật gieo mạ khay cấy đứng (mạ ném)

Sản xuất nông nghiệp nước ta đang chịu nhiều áp lực như: thiếu nhân công lao động vào mùa vụ, chi phí vật tư nông nghiệp cao, diện tích đất trồng trọt ngày càng thu hẹp… Do đó, tìm ra giải pháp đem lại hiệu quả kinh tế, đơn giản dễ thực hiện, dễ áp dụng ở mọi địa phương có ý nghĩa rất lớn.Kỹ thuật gieo mạ khay cấy đứng (mạ ném) là phương pháp đưa ra để giải quyết cơ bản những vấn đề hiện nay cần được nhân rộng và phổ biến với bà con.

Đặc điểm		Mạ sân	Mạ ném
Loại ruộng		Chân ruộng trũng	Chân ruộng cao
Vật liệu gieo mạ	Bùn	Đặc, tốn nhiều bùn Bùn dày 1,5-2 cm	Loãng, tốn ít Bùn chỉ cần lấp gần đầy hốc trong khay mạ
	Khay	Không có	Khay nhẹ, tiện lợi,vệ sinh dễ dàng, giá thành rẻ, dùng được 3-5 vụ
	Mặt bằng	Gieo trên sân Nếu gieo trên nền đất thì cần phủ nilon dưới nền	Gieo được cả trên sân và nền ruộng ướt
Kỹ thuật cấy lúa	Nhân công	3 người (lấy mạ, chia mạ, cấy)	2 người (lấy mạ, cấy mạ)
	Hiệu suất công việc	1 nữ cấy  1 ngày dc 1 sào	1 người (cả nam, nữ) 1 ngày ném được 2-3 sào
	Yêu cầu	Cần lao động có kinh nghiệm	Dễ làm, không cần kinh nghiệm
	Tư thế cấy	Khom lưng, nhanh bị mỏi	Đứng thẳng, thoải mái
Sự phát triển của cây mạ		Bộ rễ bị tổn thương Khả năng chịu mặn kém Dễ bị chết do ảnh hưởng thời tiết Đẻ nhánh muộn và hay bị bệnh nghẹt rễ làm giảm năng suất, tăng chi phí phân bón, kéo dài thời gian sinh trưởng	Bộ rễ được đảm bảo nguyên vẹn Chịu được sự khắc nghiệt của thời tiết Cây mạ dễ phục hồi, nhanh bén rễ sau 2-3 ngày Đẻ ngay từ mắt đốt đầu tiên trên tầng đất mặt

 

Sau đây, công ty CP đầu tư Tuấn Tú xin giới thiêụ với bà con: “Kỹ thuật gieo mạ khay cấy đứng”

I.Hạt giống

1.Yêu cầu hạt giống

– Hạt giống phải khô, sạch, chắc mẩy, thuần, đúng giống, đồng nhất về kích cỡ, không bị lẫn những hạt giống khác, không bị lẫn hạt cỏ và tạp chất, không có hạt lem, lép và không bị dị dạng.

– Hạt giống không bị côn trùng phá hoại (sâu mọt), không mang mầm bệnh nguy hiểm.

– Tỷ lệ nảy mầm cao, đạt 85% trở lên.
– Khối lượng:
+ lúa lai: 1kg hạt/sào Bắc Bộ
+ lúa thuần: vụ xuân (2-2,5 kg hạt/sào Bắc Bộ), vụ mùa (1,5-2kg hạt/sào Bắc Bộ)

2. Xử lý hạt giống
Ø  Phơi lại hạt giống

 Hạt giống cần phơi lại 6-8 giờ trong nắng nhẹ (không phơi trực tiếp trên sân gạch hay sân xi măng). Phơi lại có tác dụng làm cho hạt hút nước nhanh, xúc tiến hoạt động của hệ thống men, tăng khả năng nảy mầm.

Ø Thử độ nảy mầm
Để chắc chắn, bà con cần đem 1 nắm thóc mang đi ngâm ủ bình thường (ngâm 2 ngày, ủ 1 đêm) xem khả năng nảy mầm của hạt thóc. Nếu độ nảy mầm đạt > 80% thì bà con mới đem đi ngâm ủ đại trà.
Ø Loại bỏ hạt lép, lửng
– Bằng quạt gió, sàng sảy

– Bằng nước lạnh: Ngâm thóc giống trong xô nước, vớt loại bỏ toàn bộ hạt nổi, lửng và giữ lại toàn bộ hạt chìm
– Bằng dung dịch muối 15% (1,5 kg muối hòa trong 10l nước)
+ Bà con tiến hành pha dung dịch muối 15%. Lượng dung dịch muối gấp 2-3 lần lượng thóc.
+ Đổ từ từ hạt giống vào dung dịch muối pha sẵn (5-6kg thóc/1 mẻ). Sau đó, vớt loại bỏ toàn bộ hạt lép lửng đem rửa lại với nước sạch 2-3 lần. Bà con không nên ngâm quá lâu sẽ ảnh hưởng đến khả năng nảy mầm của hạt giống.

ØXử lý ngủ nghỉ (với hạt giống mới thu hoạch)

Hạt thóc sau khi thu hoạch sẽ có thời gian ngủ nghỉ mới có khả năng nảy mầm. Thời gian ngủ nghỉ tùy từng loại thóc (15 ngày – 1 tháng). Nếu bà con mang đi ngâm ủ ngay thì hiệu quả nảy mầm thấp, năng suất thu hoạch kém. Do đó để đánh thức sự ngủ nghỉ của hạt giống, bà con cần xử lý hạt giống trước khi đem đi ngâm ủ.

Có 2 cách sau:

Cách 1: Xử lý bằng axit HNO3 0,2% (100ml – 300ml cho 100l nước)

+ Bà con đổ nước sạch vào thùng (nhựa, sành sứ). Lượng nước tương đương với lượng hạt giống

+ Sau đó đổ từ từ axit vào nước, khuấy đều. Bà con không được làm ngược lại (đổ nước vào axit) sẽ gây nguy hiểm

+ Đổ thóc giống vào ngâm 24h sau đó vớt thóc giống ra, rửa sạch lại với nước 2-3 lần cho sạch axit

Chú ý:

+ Khi ngâm thóc với axit, bà con không được dùng dụng cụ kim loại khi thực hiện
+ Không được để axit dính vào người, quần áo
+ Dùng găng tay và quần áo bảo hộ khi làm
+ Rửa sạch hạt giống sau khi ngâm với axit để tránh gây tổn thương tới mầm bên trong

Cách 2: Xử lý bằng lân Supe 5% (0,5 kg supe lân hòa trong 10l nước)

+ Bà con hòa tan lân vào nước sao cho lượng nước tương đương với lượng thóc giống.
+ Đổ thóc vào ngâm 24h sau đó vớt ra và rửa sạch lại với nước

Ø Xử lý loại bỏ mầm bệnh

 Bà con có thể sử dụng một trong các phương pháp sau:

Cách 1: Xử lý với nước nóng 540C (3 sôi, 2 lạnh)
Ngâm thóc giống vào nước đã pha sẵn trong xô, chậu sao cho nước ngập gấp 2, 3 lần thóc (1kg thóc ngâm với 3l nước) trong 10 – 15 phút. Sau đó, bà con vớt ra để ráo nước.

Cách 2: Xử lý bằng nước vôi 1%

Hòa tan 1kg vôi sống vào 100 lít nước, ngâm 1-2 ngày ở vụ mùa, 3-4 ngày ở vụ xuân, đãi sạch rồi ủ thúc mầm.
Cách 3: Xử lý bằng hoá chất Formalin 2%

 Dung dịch 2% phun vào hạt giống (5 lít dung dịch cho 50 kg hạt giống), ủ kín 3 giờ, đãi sạch rồi thúc mầm.

3.  Ngâm ủ hạt giống

Ø Ngâm hạt

Thời gian ngâm phụ thuộc vào nhiều yếu tố: điều kiện thời tiết, đặc điểm vỏ trấu dày hay mỏng mà bà con ngâm cho phù hợp. Ngâm cho tới khi thấy hạt thóc “no nước”: mọng, mép hơi sưng, vỏ trấu trong suốt có thể nhìn thấy phôi hạt bên trong vỏ.

Trong quá trình ngâm phải thay nước chua, tránh để tình trạng nước quá chua làm thối hạt giống

– Ngày đầu thay nước 1 lần/ngày

– Ngày tiếp theo thay 2 lần/ngày

– Nếu nhiệt độ dưới 150C thì bà con không nên ngâm vì thời tiết lạnh, thời gian ngâm rất lâu, nước dễ bị chua.

Sau khi hạt giống đã “no nước”, bà con nhanh chóng vớt ra, để ráo nước để chuẩn bị ủ.

Ø Ủ thúc mầm

* Vật liệu:

–  Bao đay, túi vải cotton, vải bông, giành mây, thúng…

–  Rơm rạ, tro bếp…

Chú ý: Bà con không nên dùng túi nilon, bao xác rắn…hạt thóc không trao đổi không khí với môi trường ngoài được

* Cách ủ

–  Thóc sau khi đã ngâm, Bà con cho vào vật liệu ủ. Nếu mùa hè, bà con để nơi thoáng mát; muà đông, bà con để nơi nhiệt độ ấm. Nhiệt độ thích hợp để ủ là 25-300C.

–  Bà con nên kiểm tra thường xuyên:

+  Nếu thấy khô thì cần bổ sung thêm nước

+ Có mùi chua thì bà con mang đi đãi sạch chua rồi ủ tiếp

–  Nếu điều kiện thích hợp, sau 1 đêm ủ hạt thóc đã “nứt gai dứa”

II. Làm đất gieo mạ

– Đất cày ngả sớm, bừa 4-6 lần, nhuyễn và sạch cỏ.
– Nếu đất chua có thể bón vôi 15-20 kg/sào Bắc Bộ, bón lót 3- 4 tạ phân chuồng, 7-10 kg supe lân, 2 kg urê và 3kg kali/sào.
– Lên luống rộng 1,2 – 1,4 m, có rãnh thoát nước, mặt luống phẳng ở vụ đông xuân, mặt luống hơi vồng ở vụ mùa để dễ thoát nước.

III. Gieo mạ

1. Chuẩn bị

-Khay mạ
Công ty cổ phần đầu tư Tuấn Tú cung cấp khay mạ tiêu chuẩn chất lượng, đáp ứng nhu cầu của Bà con.
Khay mạ

– Nilon trong có tính bền dẻo

– Vật liệu làm khung: tre, nứa, sắt…

-Chổi tre/bẹ chuối tươi

– Dụng cụ chưá đựng: xô, thùng nhựa, vại sứ

– Mộng mạ: “nứt gai dứa”

2. Kỹ thuật gieo mạ vào khay

Bước 1: Đặt khay

Trước khi đặt khay, bà con cần tạo luống (rộng 1,5-2 m) để thuận tiện cho việc thực hiện gieo mạ cũng như che chắn.

–  Ruộng đất ướt:  Bà con đặt khay lên luống sao cho các mép khay sát lại nhau. Sau đó, ta dìm khay xuống luống mạ để bùn loãng chảy vào đầy lỗ.

–  Nền đất cứng:

+ Rải 1 lớp bùn loãng, cán mỏng bùn (1-2cm) lên mặt luống

+ Đặt khay lên lớp bùn loãng này sao cho các mép khay sát lại