Quy trình ủ phân chuồng đạt tiêu chuẩn

Chuyên gia chia sẻ quy trình ủ phân chuồng đạt tiêu chuẩn chất lượng

Thay vì sử dụng phân hóa học khiến đất bị xói mòn, gây ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường thì hiện nay nhiều bà con tận dụng nguồn phân heo, phân bò, phân gà,… có sẵn trong gia đình để ủ và bón cho cây trồng. Vậy quy trình ủ phân chuồng như thế nào là đạt chuẩn chất lượng? Bài viết sau đây chúng tôi để giúp bạn đọc làm rõ điều đó. 

Bài tin liên quan:

Ứng dụng chế phẩm sinh học trong nông nghiệp

Xử lý bùn thải ao nuôi tôm cá thành phân hữu cơ

Quy trình sản xuất chế phẩm sinh học EM thứ cấp và Bokashi dạng bột

Cách làm đệm lót sinh học

Men vi sinh ủ thức ăn chăn nuôi

Sản xuất Enzyme Papain

1. Tầm quan trọng của việc ủ phân chuồng

Ủ phân chuồng hay ủ phân hữu cơ là một giải pháp vô cùng cần trước khi mang phân đi bón cho cây trồng. Bởi trong phân chuồng có chứa nhiều vi khuẩn, tuyến trùng gây bệnh, nhộng côn trùng, nấm,… nếu bón trực tiếp sẽ làm ảnh hưởng đến năng suất cây trồng, thậm chí khiến cho cây bị chết. 

Áp dụng cách ủ phân chuồng đúng chuẩn sẽ giúp tận dụng được nhiệt độ cao để phân hủy chất hữu cơ, tiêu diệt được mầm mống côn trùng, bệnh tật trong phân chuồng, đẩy nhanh quá trình phân hủy chất hữu cơ và khoáng hóa, nhờ vậy mà chất dinh dưỡng cung cấp cho cây được nhanh chóng hơn.

Ngoài ra, trong phân tươi có tỷ lệ C/N rất cao. Đó là điều kiện giúp cho các loài vi sinh vật phân hủy các chất hữu cơ ở giai đoạn đầu hoạt động cực mạnh, chúng sẽ hút chất dinh dưỡng và tranh chấp với cây. Trong khi đó, ủ phân làm giảm trọng lượng nhưng lại tăng chất lượng của phân chuồng. Sản phẩm cuối cùng sau quá trình ủ phân sẽ cung cấp nguồn dinh dưỡng tuyệt vời cho cây trồng không hề thua kém bất kỳ loại phân hóa học nào. 

2. Các phương pháp ủ phân chuồng

Hiện nay có 3 phương pháp ủ phân chuồng phổ biến đó là Ủ nóng, ủ nguội và ủ nóng trước ủ nguội sau. Mỗi phương pháp này đều có ưu nhược điểm riêng. 

Ủ nóng

Ủ nóng thường được áp dụng đối với những loại nguyên liệu hữu cơ như phân chuồng, rơm rạ, xác bã thực vật,… Theo đó, các nguyên liệu sẽ được chuẩn bị sẵn và trộn cùng phụ liệu, tưới ẩm khoảng 60 đến 70% rồi xếp thành từng lớp. Tùy theo điều kiện mà bà con có thể trộn thêm phân lân để tránh lượng đạm của phân bị giảm đi trong quá trình ủ. Đống phân ủ được phủ kín bằng bạt, túi ni lông, vậy nên tạo điều kiện cho các vi sinh vật phân giải hoạt động. 

Sau 4 đến 6 ngày khi nhiệt độ bên trong đống ủ tăng cao, có thể đạt mức 65 độ C thì các vi sinh vật phân giải sẽ sinh trưởng và hoạt động mạnh. Vì những loại vi sinh vật này hiếu khí nên bà con phải cung cấp khi trong quá trình ủ bằng cách đảo trộn, thổi khí, giúp tăng độ tơi xốp và thoáng khi cho đống phân ủ. Ngoài ra, đây cũng là cách giúp kiểm soát được độ ẩm đống ủ vì khi nhiệt độ tăng cao rất dễ làm cho hơi nước bốc hơi. 

Ủ nóng phân chuồng có nhiệt độ cao nên giúp tiêu diệt hoàn toàn các hạt cỏ dại, loại trừ mầm mống sâu bệnh trong phân. Chỉ mất khoảng 30 đến 40 ngày ủ là phân có thể mang đi sử dụng được. Riêng đối với loại nguyên liệu dùng để ủ có chứa chất hữu cơ cao, khó phân giải như ủ rác thải sinh hoạt, lá cây, vỏ cây, rơm rạ,… thì thời gian ủ sẽ lâu hơn. Có thể phải mất từ 6 đến 8 tháng mới hoai mục nếu thực hiện theo phương pháp ủ truyền thống.

Ưu điểm của phương pháp ủ nóng

• Trong quá trình ủ nóng phân được trộn đều thường xuyên nên đảm bảo chất lượng đồng nhất. 

• Vốn đầu tư và chi phí thấp, không cần đến máy móc, thiết bị.

Nhược điểm của phương pháp ủ nóng

• Mất nhiều công lao động, công vận chuyển.

• Hiệu lực chậm, phải tốn thời gian xử lý rất lâu nếu nguyên vật liệu có chứa hàm lượng chất hữu cơ cao. 

• Gây thất thoát nhiều đạm

• Hàm lượng chất dinh dưỡng không cao.

Để khắc phục nhược điểm này, hiện nay có cách ủ phân hữu cơ bằng chế phẩm sinh học Trichoderma, men ủ phân hữu cơ Sumo,… Những thành phần này giúp phân giải nguyên vật liệu nhanh, làm giảm thời gian ủ và tiêu diệt mầm bệnh tồn tại trong phân. Bên cạnh đó, nó cũng giúp bổ sung lượng lớn vi sinh vật có lợi cho cây trồng, cho đất. Qua đó giúp tăng năng suất cây trồng, tiết kiệm được chi phí, bảo vệ con người và môi trường. 

Ủ nguội

Để thực hiện phương pháp ủ nguội các nguyên vật liệu sẽ được tưới ẩm rồi xếp thành từng lớp, nén chặt. Trên mỗi lớp phân chuồng người thực hiện sẽ rắc thêm lớp phân lân để hạn chế chất đạm trong phân bị thất thoát. Mỗi đống ủ được xếp rộng từ 2 đến 3 mét, trải từng lớp cao từ 1.5 đến 2m. Cuối cùng lớp bên ngoài sẽ được trát bùn lên. 

Vì đống phân chuồng được nén chặt nên bên trong phân thiếu oxy, môi trường sẽ bị yếm khí, khí CO2 trong đống sẽ tăng lên, từ đó làm cho vi sinh vật hoạt động phân giải chậm hơn. Do đó, với kỹ thuật ủ nguội yêu cầu nhiệt độ sẽ không cao, chỉ khoảng từ 30 đến 35 độ C. Đạm ở trong đống phân phần lớn là dạng amoni cacbonat, một dạng khó phân hủy nên lượng đạm cũng sẽ bị giảm đáng kể. 

Ưu điểm của phương pháp ủ nguội

• Chất lượng phân tốt hơn so với phương pháp ủ nóng.

Nhược điểm của phương pháp ủ nguội

• Vi sinh vật hoạt động chậm nên cần nhiều thời gian để ủ, thường sẽ mất khoảng 5 đến 6 tháng. 

Ủ nóng trước, ủ nguội sau

Để thực hiện phương pháp này bà con sẽ lấy phân chuồng ra sau đó xếp thành từng lớp mà không nén chặt ngay. Mục đích là để cho vi sinh vật hoạt động mạnh trong vòng 5 đến 6 ngày đầu. Khi nhiệt độ đạt mức 50 đến 60 độ C thì mới tiến hành nén chặt để đưa đống phân ủ sang trạng thái yếm khí. 

Hoàn thành xong bước nén chặt thì bà con tiếp tục xếp lớp phân chuồng khác lên trên và không nén. Cứ như thế đợi 5 đến 6 ngày cho vi sinh vật hoạt động mạnh, đống phân đạt nhiệt độ 50 đến 60 độ C thì nén chặt tiếp. Lặp đi lặp lại cho đến khi nào chiều cao của đống phân đạt mức vừa ý thì trát bùn phủ bên ngoài đống phân. 

Quá trình chuyển hóa ở trong đống phân được diễn ra bắt đầu từ việc ủ nóng để nguyên vật liệu nhanh hoai mục. Tiếp đó sẽ được ủ nguội bằng cách nén chặt các lớp phân để giữ cho đạm không bị mất. Lúc này vi sinh vật vẫn hoạt động như tốc độ sẽ chậm hơn giai đoạn ủ nóng. 

Nhằm mục đích giúp phân nhanh hoai mục hơn ở giai đoạn ủ nóng bà con có thể sử dụng một số loại phân khác để làm men như phân bắc, phân gà, phân vịt,… Phân được làm men sẽ được thêm vào khi lớp phân chưa được nén chặt. 

Ưu điểm của ủ nóng trước, ủ nguội sau

• Đây là phương pháp giúp rút ngắn thời gian hơn so với cách ủ nguội như lại có thời gian dài hơn cách ủ nóng. 

• Đảm bảo giữ được chất dinh dưỡng trong phân tốt nhất

3. Quy trình ủ phân chuồng với chế phẩm Trichoderma

Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu

• Để ủ phân chuồng bà con cần chuẩn bị nguồn phụ phẩm nông nghiệp như bã mía, rơm rạ, mùn cưa, vỏ cà phê, lá cây khô,… với khối lượng từ 5m3 đến 6m3.

• Phân NPK 2kg.

• Phân gia súc, gia cầm, bã thải từ hầm biogas từ 1 đến 1.5 tạ. 

• 2kg chế phẩm Trichoderma.

Bước 2: Chọn nơi ủ

Quy trình ủ phân chuồng được thực hiện thành công hay không quyết định rất nhiều bởi nơi ủ. Theo đó, bà con cần chọn nơi ủ là nền đất nện hay xi măng, đảm bảo sự khô ráo, sạch sẽ. Trường hợp là nền đất thì phải dùng bạt ni lông để lót bên dưới. 

Bà còn cũng nên rạch rãnh ở xung quanh để nước ủ phân chảy vào hố gom nhỏ. Không thể chảy ra ngoài khi tưới quá ẩm. Ngoài ra, bà con cũng có thể ủ phân trong nhà kho, trong chuồng nuôi không cần sử dụng. Trung bình cứ 3m2 thì cần 1 tấn nguyên liệu để ủ. 

Bước 3: Chuẩn bị dụng cụ

Bà con cần chuẩn bị vật liệu để làm mái như bạt, bao tải, bao ni lông,… để làm mái che chắn ánh nắng mặt trời trực tiếp chiếu vào, duy trì nhiệt độ của đống phân ủ. 

Bước 4: Trộn chế phẩm với nguyên liệu ủ

Trộn chế phẩm vào nguyên liệu cần ủ. Bà con nên hòa chế phẩm sinh học Trichoderma với 200 lít nước rồi chia thành 5 phần. Lượng phân để rắc cũng chia làm 5 phần. Sau đó, một phần cho vào bình ô zoa xịt nước, khuấy đều lên. 

Rải một phần phân lên đống ủ, cứ mỗi chiều khoảng 3 bước chân. Tiếp đó hãy tưới chế phẩm lên mỗi lớp phân vừa được rải. Nếu khô thì hãy tưới thêm nước. Đảm bảo lượng nước dùng để tưới lên chế phẩm khoảng từ 1 đến 2 ô zoa dựa vào nguyên liệu ủ ướt hay khô. Tiếp tục lặp đi lặp lại bước trên cho đến khi hoàn thành. 

Bước 5: Che phủ và bảo quản

Khi ủ xong bà con hãy dùng bạt hay túi ni lông phủ lên trên. Nên sử dụng tấm che bằng lưới hay mái lợp để tránh ánh nắng mặt trời. Vào mùa đông nên ủ thật kỹ để duy trì nhiệt độ bên trong đống ủ phải đạt mức 40 đến 50 độ C.

&l